Page 16 - 81 Çalıkuşu Şanlıurfa 2

İnsanlık tarihi adına şimdiye kadar bildiğimiz tüm bilgileri tekrar
gözden geçirmemize sebep olan Dünya’nın İlk Tapınağı olarak ka-
yıtlara geçen Göbeklitepe dünyanın bilinen en eski kült yapılar top-
luluğudur. Yerleşim yeri olarak kullanılmadığı bilinen ve tapınmaya
hizmet eden Göbeklitepe, şaşırtıcı anıtsal mimarisiyle 2018 yılında
UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne girdi. Türkiye’de de 2019 Göbekli-
tepe Yılı ilan edildi. Henüz küçük bir bölümü çıkarılan Göbeklitepe,
yaklaşık 12 bin yıllık geçmişiyle insanlık tarihini değiştirdi. Dünyanın
bilinen en eski ve en büyük tapınma (kült) merkezi sayılan Göbekli-
tepe ile dinsel inanışın yerleşik yaşama geçişteki etkisi kanıtlandı.

Arkeologlar boyları 3 ila 6 metre arasında değişen bu
T biçimindeki sütunların stilize edilmiş insan tasvirleri
olduğunu düşünüyorlar. Bunun sebebi T biçiminde-
ki sütunlarda görülen kol ve el tasvirleridir. Ayrıca bu
sütunlar üzerine işlenmiş hayvan tasvirleri ve soyut
semboller bulunmaktadır.

Arkeolojik olarak Çanak Çömlek Öncesi Neolitik A Dö-
nemine (M.Ö 9.600 – 7.300) ait olan Göbeklitepe’de,
bir tepe üzerine inşa edilmiş çok sayıda yuvarlak bi-
çimli yapı bulundu. 1995 yılında arkeolog Prof. Klaus
Schmidt tarafından Alman Arkeoloji Enstitüsü’nün Göbeklitepe’deki taşlar üzerindeki hayvanlar böl-
desteğiyle başlayan kazılar sonucu elde edilen ve- genin faunasına uygun olan boğa, yaban domuzu,
rilere göre bu yapılar yerleşim amaçlı kul- tilki, yılan, turna ve yaban ördekleri gibi en sık gö-
lanılmamışlardır. Göbeklitepe’de bulunan rülen hayvan tasvirleridir. Taşlar üzerine kazılan bu
henüz sadece altı tanesi gün ışığına çıka- hayvan tasvirlerinin yanında üç boyutlu kabartma
rılmış, toplam 20 adet olduğu belirlenen bu şeklinde yapılan başka betimlemeler de bulun-
üzeri açık yapıların dini amaçlı yapılmış ol- muştur. Göbeklitepe’nin günümüze kadar bu denli
duğu biliniyor ve bu yapılar dünyanın ilk tapı- mükemmel olarak korunmuş şekilde kalması da
naklarıdır. Taş devrinden kalma bu tapınakların arkeologları şaşırtan bir diğer konudur. Yapılış yı-
yapılış biçiminde ortak bir özellik göze çarpıyor, lından yaklaşık bin yıl sonra onlarca ton toprak ve
T biçiminde sütunlar ile çevrilmiş bu tapınakların çakmaktaşları ile tamamıyla gömüldüğü bilinen
merkezinde iki T biçiminde sütun karşılıklı olarak yer Göbeklitepe’nin niye gömüldüğü de cevabı bilin-
alıyorlar. meyen sorular listesinde yer alıyor.

16 81 ÇALIKUŞU I ŞANLIURFA